د آر ټي آئی قانون نشتوالي کي،پاټا او فاټا معلوماتو  ته تور سوراخ پاتې دي

0
1359

سوات: د مدني ټولني استاز وائي،د ۲۰۱۳ د معلوماتو قانون  چې ښاريانو ته عوامي کاغذونو  او ريکارډ ته د کتلو اجازه ورکوي تر اوسه پوري د واليتي کنټرول لاندي  قبائلي سيمو(پاټا) ته نه دي غزيدلی.په اساسی قانون کې د تسليم شوي معلوماتو  په آيئن کې د اتباعو اساسي حق څخه سرغړنه ده

پاټا اوه ولسوالي ،سوات،دير،مالاکنډ ، شانګله,چترال ،بونير او کوهستان لري.هر يو قانون چې پاټا ته پراخ کيږي د ولايت خيبر پختون خواه (کے پی) ګورنر  نيغ په نيغه او د صدر پاکستان په منظوري سره راځي

د سوات ټولني سوات سول سوسائټی نيټ ورک غړي حاضر ګل د قانون پاټا ته پراخ کولو په اړه د کے پی مشر وزير  پرويز خټک سره کتنه کړي وه.هغه په ۲۰۱۳ کې بيرته هغه غوښتنه وکړه چې د پروژې په اړه د کے پی کوچنيو او منځينو شرکتونو محدوديت الندې د معلوماتو غوښتنه وکړي

ګل وويل”په سوات کې د تيرورزم ليوه ورسته، د پرمختګ ډير کارونه  پيل شول او خلک د دي کارونو معلومات غواړي خو دوی د نهمومي ځکه چې د قانون تر اوسه پاټا ته نه دي پراخ شوي “ هغه وويل چې د ولسوال معلوماتو څانګه کولي شې د معلوماتو افشاکولو لپاره يو  ميکانيزم رامينځته کړي که حتی وفاقي حکومت د قانون پراختيا ته زړه نه زړه وي

د پاټا لاندي سيمي په ۱۹۶۹ کې په پاکستان کې شموليت وکړو .مخکي د مالاکنډ ډويژن ټولي ولسوالي د رياست په توګه کار کولو. د سوات اوسيدونکي سليم خان وائي” د سيمي خلک د نور هيواد اوسيدونکو په شان پاکستاني کارډونه او شناخت لري.ولې بيا حکومت  د نور هيواد په څير پاټا ته د ورته قوانين پراخولو له لارې غير مساوي اتباعو سره چلند کوي “

د آر ټی آئی کميسون کلنی ۲۰۱۶ راپور په وړاندي،د پاټا لخوا د خواستونو هيڅ ځواب نه ورکول کيږي.د کميسون دنده دا چې د آر ټی آئی غوښتنو سره د حکومت نشتوالي په اړه د خلکو شکايتونه اداره کړي

د نيوز لينز سره د کميسون کلينی راپور کاپي په وړاندي”د معلوماتو لپاره د آر ټی آئی ډيري غوښتن ليکونه د پاټاڅخه تر لاسه شوي..مګر په ډير افسوس سره،داسې نه ګڼرل کيږي چې قانون سيمې ته نه دی غزول شوی “

د آر ړی آئی قانون په وړاندي،عامه څانګې پابند دي چې د غوښتو نکو  ٰلخوا غوښتلي شوي معلومات په لس ورځو کې ورکړي،که څانګه په مقرر وخت کې په معلو مات ورکولو کې پاتی راغله،خواست کوونکي د آر ټی آئی قانون په وړاندي کميسون ته شکايت کولي شي

کميسون پابند دي چې خواست کوونکي ته په ۶۰ ورځو کې ځواب ورکړي او د مطبوعاتو د معلوماتو افسر(پی آئی او) غوښتنه وکړئ چې په عامه څانګه کې نومول شوي ترڅو د معلوماتو چمتوکولو د ناکامی په اړه توضيحات وغواړې

دا آړ ټی آئی کلني راپور وائي چې د” غوره عامه ګټې “ لپاره وفاقي حکومت ته په کارده چې د آر ټی آئی قانون پاټا ته پراخ کولو لپاره ګامونه واخلي

د مدني ټولني غړی وائي چې د آر ټی آئی قانون د ژورناليستانو  او وګړو لپاره غوره انتخاب دي چې عامه رسينو ته لاسرسې ومومې تر څو د عامه ادارو شفافيت او حساب ورکولو ډاډ تر لاسه کړي.په هر صورت کي که څه حال وي،دا پاټا څخه دا اتباعو او ژورناليستانو لخوا د غوښتني څه ځواب نشته

د سوات ځائي خبريال  فضل خالق چې د ډان  ورځپانړي سره کار کوي په ۷ جولائي د آر ټی آئی لپاره درخواست ورکړي وو، چې معلومه کړه شي چې په سوات کې د لوبو لپاره مصرف کړي شوي پيسې څومره دي

خالق وويل چې هغه ته په سوات کې د آر ټی آئی قانون نه شتون له امله د معلومات ور نه کړي شو .په کار دي چې د قانون سوات ته پراخ شي چې لږ تر لږه د خبر يالانو د معلوماتو  لپاره خواستونه پوره کړه شي “

خالق وويل ژورناليستان ډيری وخت په رسمي ادارو يا دولتي ادارو په فنډونو اخته کيږي مګر د رسمي معلوماتو يا استازو اړتيا ته اړتيا لری ترڅو د معلوماتو ناپيد کولو لپاره يوازې د لمر وړ قوانينو سره سم وي

زاهد حسين چې د روڼتيا او شاملولو مختصيص د ډموکراتيکو زده کړو او احتساب لپاره چې په معلوماتو پورې اړوند کار کوي،وائي د معلوماتو چمتوکول د يو هيواد  د اوسيدونکو اساسي حق دي” د پاټا او فاټا اوسيدونکو  سره د دی نور هيواد د اوسيدونکو په شان  عمل ووشي او د قانون دي هغوسيمو ته پراخ شي “

هغي وويل چې آر ټی آئی قانون نه صرف د عوامی ادارو نه د معلوماتو آخيستو لپاره يو پليټ فارم دي بلکی د عوامي ادارو  او وګړو تر مينځ د باور  ودانې يو لاره ده. دا داسي قوانينو په وړاندي،خلک د حکومتداری د ښه والي لپاره عامه دفترونو سره همکاري کوي “

 د نيوز لينز سره په خبرو کې د آر ټی آئی  کے پی ويان حسن علی وويل چې کميسون د مالاکنډډويژن نه د معلوماتو آخيستو لپاره په ګڼ شمير عرضي تر لاسه کړي دي خو لاتر اوسه د قانون سيمې ته پراخ شوي نه دي،ځکه دوۍ د دي عرضيو  څه ريکارډ نه ساتي

 علی وويل” زموږ سره د آر ټی آئی  عرضيو د سيمو په سر  څه تفصيلات نشته “ .هغه زياته وي دا پاټا او فاټا نه عرضي او شکايتونه موږ په پام کې نه لرو.

په آړ ټی ائی کميسون کې لوړ پوړي چارواکي چې د رسنيو سره د خبرو اجازه نه لري،د نوم نه څګندولو په شرط وويل چې دوی د کورني رياستونو او واليتی رياست څخه د ۲۰۱۴ کال نومبرتر پايه د دې غوښتنه کړې،چې د قانون ته تر پاټا پراختيا ورکړي

چارواکي وويل چې د وفاق لخوا د دي قانون پاټا او فاټا ته د پراختيا ورکولو په اړه هيڅ ځواب نه دي راغلي.د”سيمي)فاټا او پاټا( تور سوري دي .کله چې د عامه دفترونو او اداري فساد په روڼتيا کې راځې نو دوی به ودرول شي که چيري د آر ټی آئی قانون پراخ شي “

چې کله معلومه کړه شوه چې د دي قانون په نشتوالي کې  معلومات څنګه تر لاسه کيدي شي نو د آر ټی آئی علی وويل د مالاکنډ په برخه کې د عامه دفترونو په اړه معلومات شتون لري که چيري واليت ته واليتی رياست غوښتنې وکړي چې د ولسواليو دفترونو کې د مالاکنډ په څانګو کې تر لاسه کيدي شي

علی وويل”له هغي د واليتي اداري  مرکزونه په پښور کې موقعيت لري چې  چرته د آر ټی آئی قانون شتون لري، د محکمي تړلي دي چې په مالاکنډ ډويژن کې موجود خپل دفترونو په اړه خلکو ته معلومات ورکړي “

 د آر ټی آئی کميسون ډاټا څرګندوي چې د دسمبر  ۲۰۱۳ نه تر اوسه ۹۹۸۵ عرضي د اوسيدونکو لخوا ورکړي شوي دي.په دي کې ۶۴۹۹ کيسونه حل کړي شوي او ۳۳۹۱ د نيم نه زيات— شکايتونو ته بدل کړي شوي دي

د ټولو شکايتونو څخه،ارقام ښيي چې له ۲۷۶۸ څخه زيات قضيې حل شوي دي په داسې حال کې چې پاتی نور د کميسون سره دي.د کميسون ۲۰۱۶ کلنئ راپور وائي چې د اپريل نه تر جون ۲۰۱۷ پوري د معلوماتو لپاره ۱۷۷۱ عرضي ورکړۍ شوي په ۱۴۰۹ نه زياتي پورا کړي شوي او معلومات ورکړه شول

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here