سروے خبرداري ورکوي چه  د پاکستان په کليدي نفوس کي ايچ آئي وي  ايډز  په وده دي

0
1761

اسلام آباد: د قامي ايډز کيټرول پروګرام (NACP) وروستي سروي څرګندوي چه  په پاکستان کي د کليدي نفوس مهمو آبادي د ايډز وبا سره مخا مخ دي. د پرمختګ او روغتياي مرستو په اړه د پوهاوي ټيټا کچه او د هغي مخنيوي  د ايچ آئي وي  په کمولو کي مهم ګامونه پاتي دي

 د دوهم نسل د څارني موندنو پر بنياد”په کال دوه زره شپاړسم او ولسم کي د حياتياتي او روڼتيا څارنه ”   )په ځانګړي توګه  د رښتيا لار ښوود  په اړه شتون لري) سپارښتونه  شوي دي چه د پاکستان په ډيري سيمو کي طبي خدمات اندازه کړي.

دملي سروي خورا  وروستي ډاټا په ۲۰۱۱ کي د چټک نرخ  را ټيټ شوي و چي  په هغي کي  د وبا تازه معلومات راټول شوي دي ،د اغيز منه حکمت عملي رامنځ ته کولو لپاره  اړين دي، چه د څارني مخه ونيسي،کوم چه اړتيا لري چه  د ۵ څګندوني  سروي تر سره کړي. د  کافي معلوماتو لپاره  اړتيا ته ځواب و وائي. د يو اين ايډز نړيوال  فنډ  د زيان منونکي  خلقو تر منځ   د خپريدو او چلند  تعينونو لپاره په ۲۳ ښارونو/ښارګوټو  کي د ملي کچي پالن وکړي.

راپور د مهمو آباديو خلقو تر منځ کي د ايچ آئي وي سره د اړيکو په  اړه حياتياتي  او روان معلومات وړاندي کوي:څوکي چه نشه يي توکي ليژني(PWID)،هغه  چه سړي د سړي سره جنسي اړي لري(MSM)، د هيجړاګانو آبادي او هغه ښځينه  جنسي کارمنداني (FSWS) دي. دغه ډاټا په ۲۳ ښارونو  کي راټوله کړه شوه-په دي کي ۱۳ په پنجاب، ۶ په سنده، او ۲،۲ په بلوچستان او  د خيبر پختون خواه د ولايتونو نه شامل دي.

په سروي کي په اول ځل  نارينه جنسي کارمندان (MSWs) مومي چه هغه  سړي چه د ناريناؤ سره  جنسي اړي کي لري) د جنسيت  غير نارينه کارکونکي  چه د ناريناؤ ليولتيا لري ( تر ۷۷۶۸۷۳ پوري لوړ شوي دي. د ايچ آۍ وي د اټکل شويو  دري اعشاريه څلور فيصده  اټکل سره په  داسي حال کي  چه د نارينه جنسي کارمندانو  اټکل شوي شميره (MSWs)۵۵۳۴۰ چه د  ۶.۵ فيصده  سره د ايچ آئي وي مرسته مخ په زياتيدو  ده. د زناناؤ جنسي کارمندانو  اټکل شوي شميره (FSWs)۱۷۳۴۴۷ چه د ۲.۲ فيصده سره  د ايچ آئي وي مرسته  مخ په زياتيدو ده. د دي سروي اټکل شوي هندسي ګوري چه  په  پاکستان کي  ۱۱۳۴۲۲(PWIDs)د ۳۸ فيصده سره د ايچ آئي وي ايډز نه په اثر دي. نور هم په هيجړاګانو (TG) کي  د ايچ آئي وي ايډز  نه په اثر شوو لوئي شمير ۱.۷ فيصده و،د دي اټکل شوي آبادي شمير  ۵۲۴۲۵ دي.

د اين اے سي پۍ مشر  ډاکټر عبدالبصير خان  اچکزئي حقيقت تعقبونکي ته وويل چه  د سروي هر شپږ کاله پس کيږي.هغي د وائي چه  په پاکستان کي د ايچ آئي وي ايډز مريضو شمير ۱۳۳۲۹۹ چي د هغو ۱۸۸۶۸ کسانو نه هسي دي  چه  کومو ځانونه  د علاج او مشوره ورکولو لپاره  درج کړي دي.

هغي وويل چه د اين اے سي پي  سروے ګوري چه  ايچ آئي وي ايډز په نفوسو کي خپريږي.د اټکل شوي اندازي سره  د 0.1 سلني څخه کم ،پاکستان اوس هم د  عام نفوس په منځ  کي د ايچ آئي وي  اختيط ټيټه  کچه لري،مګر د سيريل سروے پايلي ښيي چي د متمرکز او بالا  د مخه د کليدي خلقو  ترمنځ تاسيس شوي دي.لکه د نورو سيمو په څير ، پا پاکستان کي د ايچ آئي وي ايډز  وبا د درملو  کارکوونکو ترمنځ  د لومړيتوب خپريدو  ځانګړ وړتياوي،کوم چه د مخه د هيجړاګانو /هيجړاګانو جنسي کارمندانو (TGs)  ته وړتيا لري.چه زناناؤ جنسي کارمندانو(FSWs) او هم جنس پرست جوړو کي پراخ کړئ.خو بيا هم  اټکل شوي د ايچ آئي وي  0.1  فيصده بار ښکتا او ټيټ ښکاري،په پاکستان کي د ايچ آئي وي ناروغي ټول پر مختګ  را منځ ته کوي او د دي وبا وژونکي  او پريشانې پيښي  نه روښانه   کوي.د عامو آبادي تر منځ د ايچ آئي وي خپريدو  مناسب او باثباته موجودګي الندي وي،هلته يوه پراخه ناروغي  شتون لري چه په عمومي  توګه د عمومي وګړو  ترمنځ زياتوالي راځي،کوم چه په هيواد کي  د ناروغي ليږدلو  او سونګولو مراجعينو څخه ، چه هغي د سروے نه  نقلونه وکړه.  د سروے په وړاندي ،ايچ آئي وي ناروغي په ټوله آبادي کي  کميدلو ليا مستحکم کيدلو هيڅ  نشانونه نشته.

د مطالعه وړانديز کوي چه”په سمه توګه اساس،شواهد-خبر تيا  او د ټولني ملکيت پروګرامونه  چه د بائيو ميډيکل او  ساختماني مداخلو سره يو ځائي کولو، د ځنګړو اشخاصو  او ټولنو لپاره د  ايچ آئي وي  اوسيني اړتياوي  پورا کولو او لومړيتوب او د نوي  انتاناتو په کمولو کي تر ټولو ستره اغيزه ولري . “ د نور ټينګار کوي  چه په ملي ،سيمه  ايزه او  د پروګرام په کچه د يوي څارني  او ارزوني  به سسټم کي کار ته اړتيا لري.د پروګرام ډاټا څارني کولي شي  چه د مداخلو د کيفيت  او شدت په اړه تفصيلي معلومات چمتو کري. په شمول د هغو تناسب  چه د مختلفو پروګرامونو  خدماتو څخه کار اخلي. د پام وړ هيوادونو شمير  د پروګرام څخه د  معلوماتو چمتوکولو لپاره  د پروګرام نظارت  هڅو د پرمختګ  او زيانونو په اړه ،د انفرادي پيژندنو  کارولو په واسطه، د انفرادي  توګه خدمت کولو  کليدي خلکو ته  لارښوونه کو.له هم د رنګه هڅي په پاکستان کي  د اين اے سي پي  په مرسته په کار دي.

مطالعه پاۍ ته رسيږي”موږ د ډيرو زياتوالي سره پوهيږو  چه د آفت وژني تمه  څه ده که چيري د ايډز ځواب نه وي.موږ د هم پوهيږو چي د دي ځواب پياوړي کول  څنګه په لاره کي دي چه د ميلينونو ژوند  او په اربو ډالر به وژغوري. دپلان  لاس ته د راوړلو وړ دي،مګر يوازي د تولني په  هره  کچه د قوي مشر  تابه سره.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here